مجله علمی پژوهشی بوم شناسی کاربردی

توسعه جاده‌ها می‌تواند تأثیرات زیانباری برروی زیستگاه‌های طبیعی و گونه‌های با ارزش حفاظتی که در آنها زیست می‌کنند، داشته باشند. قطعه ‌‌قطعه شدن زیستگاه به لکه‌های کوچک و مجزا، می‌تواند به کاهش چشمگیر جمعیت گونه‌ها منجر شود. بنابراین، نیاز است که مطالعاتی مناسب با هدف کمی نمودن اثرات اکولوژیک جاده‌ها در مقیاس سیمای سرزمین انجام شوند. در این مطالعه، از شاخص مکانی آشفتگی جاده‌ای Spatial Road Disturbance Index) :SPROADI)، به‌منظور ارزیابی اثرات اکولوژیک شبکه جاده‌ها در شرق استان اصفهان استفاده شد. منطقه مورد مطالعه، شامل پناهگاه حیات وحش عباس‌آباد و پارک ملی سیاه‌کوه بوده که در زمرۀ مهمترین زیستگاه‌ها برای یوزپلنگ آسیایی (گونۀ به‌شدت در معرض خطر در لیست قرمز (IUCN محسوب می‌شوند. شاخص SPROAD، یکی از جدیدترین شاخص‌های سیمای سرزمین می‌باشد، که به‌منظور کمی کردن اثرات اکولوژیک شبکه جاده‌ها از سه زیرشاخص شدت ترافیک، اثر همسایگی (حاشیه) و درجه قطعه ‌‌قطعه ‌شدگی استفاده می‌کند. نتایج حاصل از کمی کردن شاخصSPROAD، نشان داد که شدت آشفتگی حاصل از شبکه جاده‌ها، بین 0 تا 53/54 می‌باشد و 12 درصد از پناهگاه حیات وحش عباس‌آباد و بخش وسیعی از زیستگاه‌های مطلوب یوزپلنگ آسیایی تحت تأثیر شبکه جاده‌ها قرار گرفته‌اند، که نشان‌دهنده یک هشدار برای این گونۀ به‌شدت در معرض خطر می‌باشد.