مجله علمی پژوهشی بوم شناسی کاربردی

حساسیت سنجه‌های سیمای سرزمین به عامل مقیاس یکی از اصلی‌ترین چالش‌های پیش رو در مطالعات اکولوژی سیمای سرزمین و کمی‌سازی الگوهای مکانی به‌شمار می‌آید. مطالعه حاضر نیز در این راستا با استفاده از شاخص فراکتالی به بررسی اثر مقیاس بر حساسیت سنجه‌های سیمای سرزمین در بخش‌هایی از مناطق دشتی شمال کشور (پیرامون شهر ساری) پرداخته است. با پردازش تصاویر ماهواره‌ای لندست 8 (سنجنده OLI)، نقشه طبقات کاربری/ پوشش زمین تهیه و با استفاده از روش سلول- مرکزی به نقشه‌هایی با مقیاس‌های مکانی 30، 60، 120، 150، 200، 250 و 300 متر تبدیل شدند. سپس سنجه‌های سیمای سرزمین در سطح سیمای سرزمین برای کلیه نقشه‌ها محاسبه شد. در نهایت برای هر سنجه، معادلات رگرسیون خطی با تبدیل مقادیر سنجه‌ها به مقیاس لگاریتمی تشکیل و دو شاخص ضریب تعیین معادله و بعد فراکتال آنها محاسبه گردید. ضریب تعیین برای کلیه سنجه‌های تنوع برابر با مقدار صفر و برای سایر سنجه‌ها در دو دسته کلی حساسیت زیاد (R- افزایشی) و بدون حساسیت (N- بدون اثر) به‌دست آمد. تفسیر نتایج حاصل از این دو شاخص به‌خوبی توانست میزان حساسیت سنجه‌های سیمای سرزمین به عامل مقیاس (ضریب تعیین معادله) و نیز جهت و شدت تغییر سنجه‌ها به عامل مقیاس (بعد فراکتال) را نشان دهد.