مجله علمی پژوهشی بوم شناسی کاربردی

روابط متقابل مثبت و منفی (تسهیل کنندگی و رقابتی) بین گیاهان یکی از موضوعات مهم در بوم شناسی فردی بوده که با استفاده از تحلیل الگوی مکانی آنها در بوم‌ سازگان‌های گیاهی قابل ارزیابی است. این پژوهش با هدف مطالعه روابط درون گونه‌ای درختان شیشم (Dalbergi asissoo Roxb.) در ذخیره‌گاه شیشم استان خوزستان انجام گرفت. سه قطعه نمونه با ابعاد 150×200 متر انتخاب شده و موقعیت مکانی شیشم‌ها (239 عدد) در آنها ثبت شد. آماره‌های اختصاری با ساختار متفاوت (تابع توزیع نزدیکترین همسایه (D(r))، شاخص K2 (K2(r))، تابع همبستگی جفتی (g(r)) و O-ring (O(r))) نیز برای تحلیل الگوی مکانی این درختان به‌کار رفت. توزیع درختان شیشم در هر سه قطعه نمونه به‌طور معنی‌داری (05/0=α) از فرایند پوآسون ناهمگن پیروی می‌کرد. نتایج D(r) و K2(r) نشان داد که بیشترین فاصله درختان شیشم تا نزدیکترین همسایه‌شان 12 متر بوده و تراکم تا این فاصله کاهش یافته است. هم‌چنین نتایج g(r) و O(r) بیانگر تجمع معنی‌دار (05/0=α) درختان شیشم در فاصله 5/1 تا 4 متر بود. به‌طور کلی، نتیجه‌گیری شد که درختان شیشم در ذخیره‌گاه مورد مطالعه دارای برهمکنش درون گونه‌ای مثبت بوده و تجمع آنها، اثر تسهیل کنندگی‌شان بر یکدیگر را نشان داد.