مجله علمی پژوهشی بوم شناسی کاربردی

پیش‌بینی پراکنش گونه‌ها در تعیین وضعیت حفاظتی، ارزیابی سطح تهدیدات و حفاظت گونه‌ها اهمیت دارد. این مطالعه به شناسایی زیستگاه‌های احتمالی سه گونه گوشتخوار بزرگ جثه در محدوده استان اصفهان و ارزیابی میزان زیستگاه‌های بالقوه برای هر یک از آنها در داخل و خارج مناطق تحت حفاظت استان اصفهان پرداخته است. با استفاده از روش مدل‌سازی مکسنت (Maxent) و درنظر گرفتن متغیرهای اقلیمی، توپوگرافی و انسانی، زیستگاه‌های بالقوه مطلوب یوزپلنگ آسیایی (Acinonyx jubatus venaticus)، پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) و خرس قهوه‌ای (Ursus arctos) در استان اصفهان نقشه‌سازی شد. نتایج ارزیابی مدل‌ها با استفاده از سطح زیر منحنی ROC نشان داد که مدل‌های تهیه شده برای هر سه گونه در هر دو حالت تهیه و آزمون مدل‌ها از حالت تصادفی پیش‌بینی بهتری داشته‌اند. زیستگاه‌های بالقوه مطلوب سه گونه یوزپلنگ آسیایی، پلنگ ایرانی و خرس قهوه‌ای به ترتیب 2/5%، 12% و 4/3% از مساحت استان اصفهان را تشکیل داد. عوامل اقلیمی در مطلوبیت زیستگاه یوزپلنگ آسیایی و خرس قهوه‌ای، و عامل شیب زمین در مطلوبیت زیستگاه پلنگ ایرانی بیشترین اهمیت را داشتند. براساس مقایسه نقشه‌های مطلوبیت زیستگاه به‌دست آمده با مرز مناطق چهارگانه تحت حفاظت استان، شبکه مناطق حفاظت شده کنونی توانسته است 7/55% از مساحت زیستگاه‌های مطلوب یوزپلنگ آسیایی، 7/23% زیستگاه‌های پلنگ ایرانی و تنها 6/11% از زیستگاه‌های مطلوب خرس قهوه‌ای را در منطقه مورد مطالعه پوشش دهد. برای هر سه گونه مورد مطالعه هنوز زیستگاه‌های مطلوبی خارج از مناطق تحت حفاظت باقی‌مانده است که با توجه به موقعیت آنها می‌توانند به‌عنوان مسیرهای جابجایی بالقوه مطرح باشند.