مجله علمی پژوهشی بوم شناسی کاربردی

تحقیق حاضر جهت مطالعه تاثیر عملکرد سوسک‌های سرگین‌خوار در برداشت سرگین دام و پراکنش ثانویه بذور در مرتع تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد در قالب طرح کامل تصادفی در فصل تابستان انجام گرفت. بدین منظور توری‌های با ‌اندازه سوراخ‌های بزرگ و کوچک و کود دامی بز در شش حالت با شش تکرار به‌عنوان تیمار‌های مطالعه (حضور کلیه سوسک‌ها- عدم حضور سوسک- حضور اقامت‌گرها و تونل‌گرها، عدم حضور غلتان‌گرها- حضور اقامت‌گرها، عدم حضور تونل‌گرهاو غلتان‌گرها- حضور اقامت‌گرها، حضور غلتان‌گرهای کوچک و تونل‌گرهای کوچک، عدم حضور تونل‌گرها و غلتان‌گرهای بزرگ- حضور اقامت‌گرها و غلتان‌گرهای کوچک، عدم حضور تونل‌گرها، عدم حضور غلتان‌گرهای بزرگ) انتخاب شدند. جهت سنجش کارکرد اکولوژیکی این حشرات در انتقال بذور از مهره‌های پلاستیکی در سه اندازه به‌عنوان بذر تقلیدی استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین عملکرد سوسک سرگین‌خوار در برداشت کود مربوط به حالتی بود که احتمال حضور سوسک‌های اقامت‌گر، عدم حضور تونل‌گرها و غلتان‌گرهای بزرگ و همچنین حضور تونل‌گرهای کوچک و غلتان‌گرهای کوچک وجود داشت. 02/34 درصد کل کود به‌کار رفته، جابه‌جا شده بود. حداقل مقدار سرگین جابه‌جا شده مربوط به حالت شاهد (عدم حضور سوسک، 040/0) و حالتی که احتمال حضور سوسک‌های اقامت‌گر، تونل‌گرهای بزرگ و کوچک و همچنین عدم حضور غلتان‌گرهای بزرگ و حضور غلتان‌گر‌های کوچک (06/25) مورد بررسی قرار گرفت. بیشترین و کمترین بذر جابه‌جا شده توسط سوسک‌ها به‌ترتیب بذور با اندازه کوچک (40/24 درصد)، بذور اندازه متوسط (73/3 درصد) و بزرگ (40/1 درصد) بود. به‌طورکلی این حشرات در برداشت سرگین دام و پراکنش ثانویه بذور نقش مهمی ایفا می‌کنند که باتوجه به تاثیر فاکتور‌های متعدد در عملکرد این حشرات، نیاز به مطالعات بیشتر طی فصول مختلف سال و همچنین بررسی عملکرد این حشرات در سرگین دام‌های مختلف که از پوشش گیاهی مراتع تغذیه می‌کنند، می‌باشد.