Iranian Journal of Applied Ecology
بوم شناسي كاربردي
Iranian Journal of Applied Ecology
Agriculture
http://ijae.iut.ac.ir
1
admin
2476-3128
2476-3217
doi
fa
jalali
1396
9
1
gregorian
2017
12
1
6
3
online
1
fulltext
fa
ارزیابی و اولویتبندی ریسکهای زیست محیطی تالاب بینالمللی مصب رودهای گز و حرا
Assessment and Prioritization of Environmental Risks in Gaz and Hara Rivers Estuary International Wetland
عمومى
General
پژوهشي
Research
<div style="text-align: justify;"><strong><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">اکوسیستم</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ها</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ی تالابی دارای ارزش </span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">و</span></span></span> <span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">کارکردها</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ی اقتصادی و اکولوژیکی بسیاری هستند اما امروزه امنیت و موجودیت آن</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ها</span></span></span> <span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">از</span></span></span> <span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">طر</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">یق عوامل مختلف طبیعی و انسانی بهشدت تحت تأثیر قرار گرفته است. از این</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">رو</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;"> تحقیق حاضر با هدف شناسایی، رتبه</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">بند</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ی و ارزیابی ریسک زیست</span></span></span> <span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">مح</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">یطی عوامل تهدید تالاب بین</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">الملل</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ی رودهای گز و حرا واقع در استان هرمزگان صورت پذیرفت. جهت شناسایی مهم</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">تر</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ین عوامل تهدید از روش دلفی و از روش</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ها</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ی تصمیم</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">گ</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">یری چند معیاره </span></span></span><span dir="LTR" style="font-style: normal;"><span style="font-size: 9pt;"><span style="font-family: times new roman bold,serif;">AHP</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;"> و </span></span></span><span dir="LTR" style="font-style: normal;"><span style="font-size: 9pt;"><span style="font-family: times new roman bold,serif;">TOPSIS</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;"> برای اولویت</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">بند</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ی ریسک</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ها</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;"> استفاده شد. طبق نتایج </span></span></span><span dir="LTR" style="font-style: normal;"><span style="font-size: 9pt;"><span style="font-family: times new roman bold,serif;">AHP</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">، قاچاق سوخت، حمل و نقل</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ها</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ی آبی و آلودگی نفتی در رتبه</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ها</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ی اول تا سوم قرار دارند. نتایج بهدست آمده از روش </span></span></span><span dir="LTR" style="font-style: normal;"><span style="font-size: 9pt;"><span style="font-family: times new roman bold,serif;">TOPSIS</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;"> براساس میزان نزدیکی نسبی (</span></span></span><span dir="LTR" style="font-style: normal;"><span style="font-size: 9pt;"><span style="font-family: times new roman bold,serif;">CJ</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">+) نشان می</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">دهد</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;"> که آلودگی نفتی (1) و قاچاق سوخت (9154/0) در رتبه</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ها</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ی اول و دوم جای دارند. به</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">طور</span></span></span> <span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">کل</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ی از لحاظ سطوح مخاطرات، 6/8 درصد مخاطرات در رده غیرقابل تحمل، 6/8 درصد در رده قابل توجه، 08/26 درصد در رده متوسط، 43/30 درصد در رده قابل تحمل و 08/26 درصد مخاطرات در رده جزئی قرار گرفتند. بنابراین با توجه به نتایج بهدست آمده اولویت</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ها</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ی مدیریتی و برنامه</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ر</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">یزی در جهت کاهش اثرات و پیامدهای عوامل تهدید که تأثیرات جبران</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ناپذ</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">یری بر محیط</span></span></span> <span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">ز</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">یست و عملکرد تالاب دارند، می</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: times new roman;"></span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">با</span></span></span><span style="font-style: normal;"><span style="font-size: 11pt;"><span style="font-family: b lotus;">یست مورد توجه جدی قرار گیرند.</span></span></span></strong></div>
<div style="text-align: justify;">Wetland ecosystems have many economic and ecological functions and values, but today their security and existence have been heavily influenced by various natural and human factors. Therefore, the present study was conducted to identify, rank and assess environmental risks threatening Khur-e- Azini International wetland located in Hormozgan province. In order to identify risk factors, the Delphi method and the multi-criteria decision-making methods, AHP and TOPSIS were used for prioritizing risks. According to the results of the technique AHP, fuel smuggling, marine transportation and oil pollution were respectively ranked first to third. The results of TOPSIS technique based on the relative proximity (Cj +) indicate that the oil pollution (1) and the fuel smuggling (0.9154) are ranked first to second. In general, based on the ranking of risks, 8.6 percent of risks were placed in the unbearable category, 8.6 percent of risks were placed in the significant category, 26.08 percent of risks were placed in the average category, and 30.43 percent of risks were placed in the category of tolerable risks. According to the results, management priorities and planning should be considered seriously to minimize the risks and consequences that have irreversible effects on the environment and wetlands function.</div>
مصب رودهای گز و حرا, تالاب بینالمللی, تصمیمگیری چند معیاره, ارزیابی ریسک
Gaz and Hara Rivers Estuary, International wetlands, Multi-criteria decision, Risk assessment.
71
87
http://ijae.iut.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-935-1&slc_lang=fa&sid=1
Samira
Jafariazar
سمیرا
جعفری آذر
samirajafari1392@gmail.com
10031947532846008233
10031947532846008233
No
Dept. of Environ., Behbahan Khatam Alanbia Univ., Behbahan, Iran.
گروه محیط زیست دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران
Gholam Reza
Sabzghabaei
غلامرضا
سبزقبایی
grsabz1@gmail.com
10031947532846008234
10031947532846008234
Yes
Dept. of Environ., Behbahan Khatam Alanbia Univ., Behbahan, Iran.
گروه محیط زیست دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان، بهبهان، ایران
Mortaza
Tavakoly
مرتضی
توکلی
tavakoly52@gmail.com
10031947532846008235
10031947532846008235
No
Dept. of Geography., Tarbiat Modares Univ., Tehran, Iran.
گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
Soolmaz
Dashti
سولماز
دشتی
solmazdashti@gmail.com
10031947532846008236
10031947532846008236
No
Dept. of Environ., Ahvaz Branch, Islamic Azad Univ., Ahvaz, Iran.
گروه محیط زیست، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران