گور ایرانی زیرگونه‌ای از گورخر آسیایی است که به‌صورت اندمیک در دشت‌ها و تپه ماهورهای زیستگاه‌های بیابانی و استپی ایران زندگی می‌کند. این زیر گونه از سوی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی به‌عنوان گونه‌ای در آستانه انقراض معرفی شده است. به همین دلیل داشتن اطلاعات کاملی از اندازه جمعیت و نیازهای زیستگاهی این‌گونه به منظور تدوین سیاست‌های مدیریتی برای حفاظت از آن امری اجتناب‌ناپذیر است. در این پژوهش تراکم جمعیت گور ایرانی به تفکیک جوامع گیاهی با استفاده از روش ترانسکت خطی برآورد شد و استفاده فصلی از زیستگاه با استفاده از روش شمارش گروه‌های سرگین در پارک ملی قطرویه بررسی گردید. اختلاف معنی‌داری در میزان استفاده از جوامع گیاهی در فصول پائیز، زمستان و بهار مشاهده نشد، اما در فصل تابستان گورها از جامعه درمنه دشتی به‌طور معنی‌داری بیش از جامعه قیچ-درمنه استفاده کردند. نتایج مدل رگرسیون خطی میان تراکم گروه‌های سرگین و برخی از متغیرهای زیستگاهی (گیاهی و خاکی) نشان داد که فراوانی نسبی گور ایرانی به‌طور معنی‌داری با حضور گیاه قیچ و فاصله از آبشخور مرتبط است. رابطه منفی بین گروه‌های سرگین و فاصله از آبشخور نشان‌دهنده وابستگی بالای گورخر به منابع آبی است. تراکم جمعیت گورخر، برآورد شده از طریق نمونه‌گیری فاصله‌ای، در جامعه درمنه دشتی (٣ گور در کیلومترمربع‏‎ْ؛ فاصله اطمینان: ٧/٥-٥٨/١) بیش از تراکم این گونه در جامعه قیچ- درمنه (45/0گور در کیلومترمربع؛ فاصله اطمینان: ٧٣/٠-٢٨/٠) بود. برآورد ما میانگین تراکمی نزدیک به ٠/١ گورخر در کیلومترمربع برای پارک ملی را نشان داد. این تراکم بالا را می‌توان ناشی از وجود منابع آبی کافی با توزیع مناسب در سطح پارک ملی و امنیت کافی به واسطه ممانعت از حضور انسان و دام‌های اهلی در پارک دانست.

واژه‌های کلیدی: گورخر ایرانی، نیازهای زیستگاهی، پارک ملی قطرویه، ترانسکت خطی، تراکم جمعیت

متن کامل [PDF 540 kb]   (2824 دریافت)